Stopy procentowe w górę – co to oznacza?

Stopy procentowe w Polsce to temat na czasie. Nie ma dnia, kiedy nie słyszymy o kolejnych prognozach, czarnych scenariuszach i konsekwencjach. Podwyżki nie napawają optymizmem, a wprost przeciwnie.

• Czym jest stopa procentowa?
• O ile zmieniła się wysokość stopy procentowej?
• Co oznacza podwyżka stóp procentowych?
• Podwyżka stóp procentowych – o ile wzrosną raty kredytu hipotecznego?

W artykule odpowiadamy na powyższe pytania i omawiamy wszystko, co musisz wiedzieć o stopach procentowych.

Stopy procentowe – co to jest?

O stopach procentowych mówi się coraz więcej. Wszyscy sobie zdajemy sprawę, że czynnik ten wpływa nie tylko na gospodarkę, ale na każdego z nas. Przez dłuższy czas słyszeliśmy o niskich stopach procentowych, jednak po pierwszym etapie pandemii rozpoczęło się ich systematyczne podnoszenie.

Stopa procentowa to inaczej cena pieniądza, jaką płaci się za jego pożyczenie. Właśnie ten czynnik warunkuje cenę, jaką ponosi się, pożyczając od banku środki, ale też cenę, jaką płaci bank, kiedy oddajemy mu pieniądze w depozyt. Stopa procentowa to rozliczenie pomiędzy klientem a bankiem, ale też transakcji między bankami.

Wbrew pozorom stopa procentowa nie tylko wskazuje, czy opłaca się brać kredyt w danym momencie. Czynnik ten z założenia ma zapewnić stabilność polskiej walucie, co jest powiązane z inflacją. Kiedy inflacja utrzymuje się na stałym poziomie, odpowiednio niskim, to jest korzystna. W przeciwnym razie mamy do czynienia ze wzrostem cen, co powoduje już niepokój. W celu uniknięcia ciągłego wzrostu cen lub ich spadku (deflacja) Rada Polityki Pieniężnej ustala stopy procentowe, które pozwalają kształtować wartość pieniądza. Efekty wzrostu lub spadku stóp procentowych są widoczne nieraz dopiero po roku.

Wysokość stóp procentowych

W roku 2021 Rada Polityki Pieniężnej co rusz podwyższała wysokość stopy procentowej. Ostatnia podwyżka miała miejsce 8 grudnia. Nowy poziom referencyjnej stopy procentowej wzrasta o 0,5 pp, czyli wynosi 1,75%. Warto podkreślić, że to już trzecia podwyżka w ciągu ostatnich miesięcy, a ekonomiści przewidują, że to nie koniec. Obecnie stopy procentowe są najwyższe od 2014 roku – wówczas kształtowały się na poziomie 2%, następnie zostały obniżone do 1,5%, a później nastąpiła stagnacja.

Pozostałe stopy procentowe w Polsce kształtują się następująco:

• stopa lombardowa 2,25% w skali rocznej

Jest to najwyższe oprocentowanie na rynku bankowym. Stopa lombardowa to cena, po której NBP udziela bankom pożyczek pod zastaw papierów wartościowych. Czynnik ten jest podstawą do wyznaczenia maksymalnego oprocentowania kredytów i pożyczek.

• stopa depozytowa 1,25% w skali rocznej

Najniższe oprocentowanie na rynku bankowym (oprocentowanie to waha się między stopą lombardową, czyli najwyższą, a stopą depozytową, czyli najbliższą). Określa oprocentowanie 1-dniowych depozytów, jakie składają banki komercyjne w banku centralnym (NBP).

• stopa redyskonta weksli 1,80% w skali rocznej

Służy do obliczenia ceny, po której bank centralny skupuje weksle (nabyte od klientów) od banków komercyjnych.

• stopa dyskontowa weksli 1,85% w skali rocznej

Jest naliczana, kiedy bank centralny przyjmuje od banków komercyjnych weksle. Czynnik ten nie ma wpływu na kształtowanie polityki monetarnej.

Dlaczego stopy procentowe rosną?

Prezes Narodowego Banku Polskiego uzasadnia podwyżkę stóp procentowych koniecznością ustabilizowania sytuacji ekonomicznej w kraju. NBP wpływa na wysokość stóp procentowych (czyli na oprocentowanie kredytów i depozytów w bankach komercyjnych) na rynku międzybankowym poprzez stopy NBP.

Obecna podwyżka jest też reakcją na to, co się dzieje na światowych rynkach. Rada Polityki Pieniężnej zapewniła, że robi wszystko, by „obniżyć inflację do poziomu zgodnego z celem inflacyjnym NBP”. Na obecny poziom inflacji wpływ mają również problemy w globalnych łańcuchach dostaw, ale i ożywienie gospodarcze.

Stopy procentowe a inflacja w Polsce

Rada Polityki Pieniężnej podnosi stopy procentowe ze względu na inflację, która obecnie jest najwyższa od początku wieku. Rząd stara się temu zaradzić, wprowadzając co rusz kolejne programy, takie jak np. tarcze antyinflacyjne. W praktyce jednak czas schodzenia z obecnego poziomu może być wydłużony. Rządowy program Polski Ład może z kolei zwiększyć popyt konsumpcyjny i doprowadzić do presji na wzrost cen.

Co oznacza podwyżka stóp procentowych?

Podwyżka stóp procentowych jest kojarzona głównie ze wzrostem rat kredytowych, ze zmianami w oprocentowaniu. Osoby chcące zaciągnąć kredyt mogą się z kolei spodziewać tego, że banki zaostrzą swoją politykę, a tym samym będą chciały udzielać mniejszych kredytów, a także będą stawiały wyższe wymagania względem zdolności kredytowej. Tym samym decyzji o kredycie hipotecznym nie warto odkładać do kolejnej podwyżki stóp procentowych, chociaż dzisiaj sytuacja jest szczególnie trudna. W celu sprawdzenia swojej sytuacji finansowej i zdolności warto użyć narzędzia kalkulator kredytów Bankier. Możemy w nim wpisać dane i sprawdzić, jak będą kształtować się raty kredytowe w obliczu zmian stóp procentowych.

Wzrost stopy procentowej a gospodarka

Podniesienie stóp procentowych ma miejsce wówczas, gdy sytuacja gospodarcza tego wymaga. W tym celu analizuje się następujące wskaźniki:

• inflacja, czyli najważniejszy czynnik,
• stopa bezrobocia,
• tempo wzrostu gospodarczego,
• produkcja przemysłowa,
• sprzedaż detaliczna,
• wysokość kursów walutowych.

Zmiany stóp procentowych – wpływ na kredyty

Jak wiadomo, obniżka lub wzrost stóp procentowych ma wpływ na koszt kredytów. Oczywiście zależy to również od tego, czy mamy kredyt ze zmiennym oprocentowaniem, czy ze stałym.

• Kredyt ze stałym oprocentowaniem

Kredyt ze stałą stopą procentową to gwarancja, że zmiany stóp nie zaskakują kredytobiorców, a oprocentowanie nie ulega zmianie, tylko pozostaje na stałym poziomie.

• Kredyt ze zmiennym oprocentowaniem

Wysokość rat może ulec zmianie. Gdy RPP zmniejsza stopy, to sytuacja jest korzystna. Kiedy z kolei RPP podwyższa stopy procentowe, to oprocentowanie wzrasta. Stopy procentowe wpływają na stawkę WIBOR(R), która z kolei wpływa na koszty związane ze spłatą kredytów hipotecznych. Kredytobiorcy, którzy zdecydowali się zaciągnąć kredyt ze zmiennym oprocentowaniem, wiedzą, że wysokość rat jest uzależniona m.in. od decyzji Rady Polityki Pieniężnej.

Jak zmienią się raty kredytu hipotecznego po podwyżce stóp procentowych?

Ustawa o kredycie konsumenckim zakłada, że maksymalne oprocentowanie kredytów może wynosić:

2 x (stopa referencyjna NBP + 3,5%)

Tym samym górny limit oprocentowania ustalony przez banki wzrośnie do 9,5%.

Podsumowanie

O rosnących stopach procentowych mówi się od dawna. Osoby chcąc zaciągnąć obecnie kredyty, nie do końca wiedzą, co zrobić, jak działać i czy obecnie jest odpowiedni moment na zaciągnięcie kredytu. Narzędzia takie jak Bankier kalkulator kredytowy wskazują wszystkie możliwe scenariusze, pokazując, co się dzieje z ratami w różnych okolicznościach. Warto również zasięgnąć porady doradcy kredytowego, który podpowie, jaki kredyt hipoteczny jest najlepszy oraz które rozwiązania są godne uwagi.